Daşınmaz əmlak bazarında Nə baş verir?
Dünya bazarında keçən ildən etibarən neftin qiymətində enmə müşahidə olunması, bu il isə ölkəmizdə devalvasiyanın həyata keçirilməsi daşınmaz əmlak bazarına da təsirsiz ötüşmədi. Bazarda yaranmış xaos və çaşqınlıq, real vəziyyətdən bir o qədər də anlayışı olmayan müştərilər və elanlarda göstərilən ziddiyyətli qiymətlər böhranı bir az da dərinləşdirdi.
Belə bir böhranlı vəziyyətlə üz-üzə qalan yeganə ölkə Azərbaycan deyil. Digər ölkələrdə belə böhranlı vəziyyətlə üz-üzə qalıb. Onların təcrübəsinə əsaslanaraq vəziyyətdən minumum itki ilə çıxmaq əsas şərtlərdəndir.
Məsələn, Argentinada 2002-ci ildə baş verən devalvasiya nəticəsində ölkənin valyutası olan perso dollarla müqayisədə 66% öz dəyərini itirdi. Halbuki, böhrandan qabaq perso ilə ABŞ dolları eyni səviyyədə idi. Bank depozitlərinin nəğd çıxarılışlarının qadağan olunması təbii ki, əmlak bazarına da təsir etdi. Personun dəyərinin düşməsi dolların alışının yüksəlməsinə səbəb oldu. Hökümətin apardığı tədbirlər nəticəsində isə vəziyyət növbəti ildə sabitləşməyə başladı və personun dəyəri qalxmağa başladı.
İqtisadi böhran mənzillərin qiymətlərinin aşağı düşməsinə səbəb oldu. Qiymətlərdə təxminən 30-40% enmə müşahidə olunurdu.Yaranmış çaşqınlıq elanlara da təsir etdi. Ziddiyyətli rəqəmlər əmlakın real qiymətini dəyərləndirməyə imkan vermirdi. Oxşar daşınmaz əmlaklar 50%-ə qədər fərqli sövdələşmələrlə satılırdı. Həmçinin qiymətlərdəki uyğunsuzluq daşınmaz əmlakın statışına mənfi təsir göstərdi və bu sahəyə maraq azaldı. Qiymətlərin enməsi satışın çoxalacağına ümid yaratsa da bu özünü doğrultmadı.
Bir neçə aydan sonra dondurulmuş bank əmanətlərinin istifadəsinə icazə verilməsi danşınmaz əmlak bazarında canlanma yaratdı və ona təlabatı artırdı. Eyni zamanda inşaat işlərinin həcmi də artmağa başladı.
Təcrübələrə əsaslanaraq belə nəticəyə gəlmək olar ki, bəzi məsələlər yalnız iqtisadi amillərlə deyil, həmçinin sosial və subyektiv amillərlə də əlaqəlidir.
Dünya bazarında baş verən hadisələri analiz etməklə hazırda düşdüyümüz vəziyyətə oxşar nümunələrə rast gəlinəcəkdir.
Doğrudur, düşdüyümüz vəziyyətlə əlaqədar hal-hazırda proqnozlar vermək çətindir. Ancaq dövlətin apardığı iqtisadi və siyasi fəaliyyətin hazırki vəziyyətin stabilləsməsinə gətirib çıxaracağı şübhəsizdir.
